İnternette Anonimlik

Anonimlik

Anonimlik, internetin yaygın kullanımıyla birlikte günlük hayatımızda sıklıkla karşılaştığımız bir kavram; internetin anonimlik için uygun bir mecra olduğu aşikar.

Fakat internette anonim olma durumunun olumlu ve olumsuz etkileri tartışmaya açık bir konu. Avrupa Konseyi, 2003’te internet üzerinde iletişim özgürlüğü hakkında yayınladığı deklarasyonda, internet kullanıcılarının, fikirlerini özgür bir şekilde paylaşabilmek adına kimliklerini ifşa etmeme isteklerine saygı gösterilmesi gerektiğini bildiriyor.

Biz de konunun hem olumlu hem olumsuz yönlerine değinerek incelemesini yaptık. Sonrasında seçim sizin.

Gizli kahramanlar

Sosyal medya kullanımının artmasıyla insanlar fikirlerini hızlıca ve kolayca paylaşmaya başladı. Anonim olarak paylaşım yapabilen internet kullanıcıları, özellikle dünyadaki baskıcı rejimlerin korkulu rüyası oldu. Yakın geçmişte, özellikle Twitter’ın siyasal ve sosyal değişimlerde ne kadar etkili olduğunu gördük. Son yıllarda yaşanan birçok skandalı da internet üzerinden anonim olarak yapılan paylaşımlardan öğrendik. Sadece 3.dünya ülkeleri değil batılı devletlerdeki yolsuzluklar da Wikileaks gibi anonim sivil toplum kuruluşlarından yayınlandı. İnternet’in olmadığı günlere kıyasla günümüzde hükümetlerin ve politikacıların işi daha zor gibi gözüküyor.

Baskıların Bileşkesi; Toplum Baskısı

Anonimliğin toplumsal baskılara karşı faydalarının yanında bir diğer faydası da insanların toplum tarafından yargılanma korkusu olmadan düşüncelerini paylaşabilmeleridir. Kullanıcıların cinsel kimliklerini, toplum içinde ifade edemedikleri ilgi alanlarını, kısacası gerçek kimliklerini özgürce ifade edebilmeleri yine anonimlik ile sağlanabiliyor.

Bilinmezlik Yaratıcılığı Tetikler

Özellikle baskıcı ve tutucu kültürlerde anonimlik hayat kurtarıcı. İnsanların kendini daha özgür ifade edebilmesini sağlıyor ve yaratıcılığı arttırıyor

Ayrıca İnternet, yaratıcı insanların çalışmalarını anonim olarak paylaşmaları, insanlardan fikir almaları ve ilgi alanlarını geliştirmeleri için uygun bir mecra. Örnek vermek gerekirse, instagram, soundcloud, flickr gibi çeşitli sitelerde anonim olarak eserlerini paylaşan birçok sanatçı görmek mümkün. Ve dünyanın en meşhur anonim sanatçısı Banksy’yi de unutmamak lazım. Onun anonimliği neden seçtiğini bilmiyoruz ama ününe ün kattığı bir gerçek.

Sanal Zorbalık / Common Leisure

İnternet anonimliği kullanıcılarına özgürlük ve güvenlik sağlasa bile bunun tam tersi durumlar da söz konusu olabiliyor. Siber zorbalık, günümüzde karşılaştığımız önemli sorunlardan biri. UNICEF, 2019’da yaptığı açıklamada, 15–24 yaş grubundan çevrimiçi olan gençlerin yüzde 70.6’sının internette şiddet, siber zorbalık ve dijital taciz gibi tehlikelerle karşılaştığını belirtti. Gençlerin maruz kaldığı siber zorbalık, gençlerin psikolojilerini etkileyebiliyor ve çok daha kötü sonuçlara yol açabiliyor. Bu sorun ailelerin çocuklarını bilinçlendirilmesi ile çözülebilecek bir sorun gibi gözükse de sanal zorbalığa uğrayan gençlerin oranı korkutucu derecede yüksek. Bu sorun çok hızlı çözülecek gibi görünmesede bu konuyu ele alan yerli ve yabancı yapımların gençlerin empati süreçlerine yardımcı olacağını umuyoruz.

Enformatik Cehalet

Bir diğer sorunu bilgi kirliliği olarak adlandırabiliriz. Yalan haberlerin kolayca gündemde yer bulması, insanların hakikati göz ardı ederek kaynaksız haberlere ve yayınlara inanması günümüzün büyük bir sorunu. Bu bağlamda post-truth kavramını incelemek faydalı olacaktır. Günümüz dünyasında sıkça duyduğumuz ‘post-truth’ olgusu, Türkçe’ye ‘gerçek-ötesi’ olarak çevirilmekte. Bu olguyu, hakikatin kişisel inançlar karşısında önemini yitirmesi olarak tanımlayabiliriz. İnternette anonim olarak yayınlanan kaynaksız haberler bu sorunu büyütüyor. Şüpheci olup, farklı kaynaklardan haberleri kontrol ederek; düşünce dünyamıza ve inançlarımıza uyan, bizi mutlu edebilecek kaynaksız bir habere bile hemen inanmamalı, teyit etmeye çalışmalıyız. Yalan haberlerle ancak böyle başa çıkabiliriz.

Bu durum sık sık deneyimlediğimiz felaket anlarında oldukça büyük sorunlara yol açıyor. teyid.org gibi siteler ve kurumlar bu sorun ile baş etmeye çalışsa bile toplumsal bir eleştirel okur yazarlık yaratılmadan bu sorunun da hızlıca çözülebileceğini zannetmiyoruz.

Aman dikkat…

Günümüzde, insanların anonim olarak iletişim kurabileceği birçok site mevcut. Yeni insanlar tanımak güzel bir tecrübe olabileceği gibi olumsuz bir tecrübe de olabilir. İnternet kültüründe görülebilecek bir kavramdan bahsetmek konuyu daha da açmamıza yardımcı olacaktır. ‘Catfish’ tanımı, başka insanların fotoğraflarını ve/veya onların kişisel bilgilerini kullanıp sahte profil açan insanlar için kullanılır. Bu sahte profilleri kullanan kişilerin insanlarla tanışıp, onları maddi veya manevi anlamda sömürdükleri sıklıkla karşılaştığımız bir durum. Bu konu hakkında biraz daha fikir edinmek isteyenler, 2010 yapımı ‘Catfish’ isimli belgeseli ve 2012 yılından itibaren MTV’de yayınlanmakta olan aynı isimli belgesel serisini inceleyebilir. Ya da çok yakın zamanda gerçekleşmiş olan bu tip sahte hesapları bulan ve ifşa eden “Rulling” isimli twitter kullanıcısının da aynı şekilde ifşa olduğu olaylar serisi bu başlığa ibretlik bir örnek olarak sunulabilir.

Özetle; Bilinçlenmek ve özgürleşmek gerek!

İnternette anonim olmak ve bununla ilgili yaşanan olaylar artı ve eksileriyle tartışma konusu olmaya devam ediyor. Bizce yukarıdaki eklediğimiz başlıklarda da görülebileceği üzere insanlar kendilerini ifade etme noktasında gerçekten özgür hissetselerdi anonimliğe ihtiyaç olmazdı.

Bu sebeple insanların hakkı olan anonim olma durumu ve olumsuzlukları tartışmalı da olsa bir çok insanın ihtiyacı ve ellerinden alınamaz. Toplum olarak anonimliğin problemleri yerine kendimizi ve çevremizi eğitmeye daha çok çaba ve emek harcamalıyız. Karşındakinin haklarına saygı duymak, eleştirel okuryazarlık geliştikçe anonimliğin olumsuz etkileri de ortadan kalkacaktır.

Akıllı Anonimlik ve Pollective Çözümü

Biz Pollective olarak kullanıcılarımıza anonimliğin özgürlüğünü sunarken onları fikirlerini, deneyimlerini özgürce ifade etmeye yöneltirken aynı zamanda dijital CV’lerini çıkarıp anonim olmalarının yanında verilerinin kolayca gruplanmasını ve anlamlı bir bütün oluşturmasını ve hem onlara hem de araştırmacılara fayda sağlamasını sağlıyoruz.